Odiel Defraeye

Odiel Defraye, de allereerste Belgische Tourwinnaar, werd geboren op 14 juli 1888 in Rumbeke, toevallig op de Franse nationale feestdag. Hij overleed op 21 augustus 1965 in Bierges. Als amateur wist hij al in 1908 de Ronde van Vlaanderen te winnen voordat hij in 1909 overstapte naar het professionele wielrennen.

Defraye’s carrière begon veelbelovend, aangezien hij meteen de kans kreeg om deel te nemen aan de Tour de France in 1909. Opvallend genoeg reed hij dat jaar voor zowel Biguet-Dunlop als La Française. Zijn eerste Tourdeelname eindigde echter teleurstellend, aangezien hij na enkele dagen moest opgeven. Zijn terugreis naar Rumbeke duurde veertien dagen, wat vragen oproept over de omstandigheden. In de daaropvolgende jaren moest Odiel Defraye zichzelf zien te bewijzen als individuele renner.

In 1911 bewees hij opnieuw zijn talent door nationaal kampioen te worden in Bastogne, waarbij hij onder andere Cyrille Van Hauwaert versloeg. Ondanks zijn succes werd Defraye niet gezien als een potentiële Ronde van Frankrijk-winnaar, gedeeltelijk vanwege zijn losse levensstijl. In 1912 tekende hij een contract bij de bekende Franse ploeg Alcyon.

Aanvankelijk was het onzeker of Defraye mocht deelnemen aan de Tour van 1912, maar hij kreeg uiteindelijk toch de kans. Zijn rol als helper van de Fransman Gustave Garrigou veranderde nadat Garrigou vroeg in de race opgaf. Defraye kwam op de voorgrond tijdens de bergetappes en legde de basis voor zijn uiteindelijke overwinning. Hij rekende af met concurrenten als Octave Lapize en Eugène Christophe en brak uit in de Pyreneeënrit tussen Luchon en Perpignan. Ondanks enkele pechmomenten wisten zelfs de sterke Franse renners hem niet te verslaan.

In deze Tour, die werd beslist op basis van punten in plaats van tijd, doorbraken negen Belgische renners de Franse dominantie door allemaal binnen de top twaalf te eindigen.

De overwinning van Odiel Defraye in de Tour maakte hem een nationale held en werd gevierd door heel Brussel. Hij verdiende 32.000 goudfranken met zijn zege, wat overeenkwam met 40 jaarlonen van een borstelmaker. Met zijn prijzengeld kocht hij in Rumbeke een stuk grond, bouwde er een villa en legde zelfs een wielerbaan aan in zijn tuin.

In 2012, ter gelegenheid van de 100e verjaardag van Defraye’s eerste Tourzege, werd in zijn geboorteplaats Rumbeke een standbeeld ter ere van hem onthuld.

Odiel Defraye’s historische overwinning had niet alleen sportieve impact, maar hij werd ook een symbool van de Vlaamse Beweging. Zijn prestaties inspireerden het idee dat fysieke kracht bijdroeg aan de ontwikkeling van een volk. Hij had ook indirect invloed op de oprichting van de Ronde van Vlaanderen in 1913. Hoewel hij deze race nooit zou rijden vanwege de focus op Parijs-Roubaix door zijn Franse team.

Hoewel Defraye’s latere carrière werd belemmerd door de Eerste Wereldoorlog en fysieke tegenslagen, bleef hij na zijn pensioen betrokken bij de horeca. Hij stichtte een hotel en verschillende brasserieën. Uiteindelijk stierf hij op 77-jarige leeftijd in een rusthuis in Bierges. Pas 100 jaar na zijn Tourzege werd hij opnieuw herinnerd en geëerd als een wielericoon.